آشنایی با تجهیزات نظافت و ضدعفونی در سالن های مرغداری
در صنعت پرورش طیور، سلامت گله مهمترین عامل موفقیت یا شکست یک واحد مرغداری به شمار می‌رود. یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهایی که سلامت طیور را به خطر می‌اندازد، آلودگی‌های محیطی و بیماری‌های عفونی است. سالن‌های مرغداری در صورت عدم نظافت و ضدعفونی اصولی، به سرعت به کانون رشد و تکثیر عوامل بیماری‌زا از جمله ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها تبدیل می‌شوند. بیماری‌های خطرناکی مانند نیوکاسل، آنفلوانزا، برونشیت عفونی، گامبورو و کوکسیدیوز تنها بخشی از تهدیدهایی هستند که در صورت عدم رعایت بهداشت می‌توانند به نابودی کل گله منجر شوند.
بنابراین ضدعفونی و آماده‌سازی سالن قبل از ورود جوجه‌ها یا مرغ‌ها، یک اقدام حیاتی و غیرقابل چشم‌پوشی است. این فرآیند مجموعه‌ای از مراحل متوالی است که شامل تخلیه، شست‌وشو، ضدعفونی، کنترل آفات، آماده‌سازی تجهیزات و رعایت اصول قرنطینه می‌شود. در این مقاله از نغمه تورنگ طلایی قصد داریم به طور جامع با تجهیزات و مراحل نظافت و ضدعفونی سالن‌های مرغداری آشنا شویم.
اهمیت نظافت و ضدعفونی در سالن‌های مرغداری
- جلوگیری از انتقال بیماری‌ها از گله قبلی به گله جدید
- کاهش تلفات و هزینه‌های ناشی از درمان بیماری‌ها
- بهبود ضریب تبدیل غذایی و رشد بهتر طیور
- افزایش بازدهی اقتصادی واحد مرغداری
- ایجاد محیطی سالم و ایمن برای کارگران و پرسنل
در حقیقت، هر چقدر ضدعفونی و بهداشت سالن با دقت بیشتری انجام شود، هزینه‌های درمان و خسارات ناشی از بیماری‌ها به همان میزان کاهش می‌یابد.
مراحل اصلی نظافت و ضدعفونی سالن مرغداری
-
سم‌پاشی اولیه برای کنترل حشرات
یکی از اولین اقدام‌ها بعد از تخلیه سالن، سم‌پاشی با حشره‌کش‌ها است. حشراتی مانند سوسک سیاه، کنه‌ها و مگس‌ها به راحتی می‌توانند ناقل بیماری باشند. اگر قبل از تخلیه کود و بستر، سم‌پاشی انجام نشود، حشرات به اطراف سالن مهاجرت کرده و پس از ورود مجدد جوجه‌ها دوباره آلودگی را منتقل می‌کنند.
تجهیزات مورد نیاز:
- سم‌پاش دستی یا موتوری
- حشره‌کش‌های تأیید شده (پیرتروئیدها، ارگانوفسفره‌ها و... )
- نکته مهم این است که سم‌پاشی باید در تمام نقاط سالن از جمله کف، دیوارها، گوشه‌ها و حتی شکاف‌ها انجام گیرد.
-
خروج تجهیزات متحرک از سالن
تمامی تجهیزات قابل حمل مانند:
- آبخوری‌ها
- دانخوری‌ها
- سیستم‌های دستی توزیع دان
باید از سالن خارج شوند. این وسایل بهتر است روی سطحی سخت مانند کف سیمانی یا آسفالت قرار گرفته و سپس با آب گرم و مواد شوینده (مانند صابون یا مایع ظرفشویی) شسته و ضدعفونی شوند.
-
تخلیه کامل کود و بستر
فضولات طیور یکی از اصلی‌ترین منابع آلودگی است. کود مرغی حاوی مقادیر زیادی میکروارگانیسم بیماری‌زا بوده و اگر به درستی مدیریت نشود، باعث انتشار بیماری در گله جدید خواهد شد.
اقدامات ضروری:
- کود باید کاملاً جمع‌آوری و به خارج از سالن منتقل شود.
- فاصله محل انباشت کود از سالن باید حداقل 500 متر باشد.
- بهتر است کودها در محلی سرپوشیده و محصور انباشته شوند تا فرآیند تخمیر طبیعی باعث از بین رفتن عوامل بیماری‌زا شود.
- هنگام انتقال کود از وسایل نقلیه سرپوشیده استفاده شود تا از ریزش و پراکندگی فضولات جلوگیری گردد.
-
شست‌وشوی کف، دیواره‌ها و سقف سالن
پس از تخلیه بستر و تجهیزات، سالن باید به طور کامل شست‌وشو شود. برای این کار ابتدا گرد و غبارزدایی و جاروکشی انجام گرفته و سپس از محلول‌های شوینده استفاده می‌شود.
محلول‌های مناسب:
- 1 لیتر صابون در 100 لیتر آب
- یا 500 گرم پودر لباسشویی در 200 لیتر آب
این محلول باید با فشار متوسط روی تمام سطوح پاشیده شود و حداقل 30 دقیقه باقی بماند، سپس با آب تمیز شست‌وشو گردد.
تجهیزات مورد نیاز:
- واترجت یا پمپ آب فشار متوسط
- برس و جاروهای صنعتی
- سطل و کف‌پاش
-
شعله‌افکنی (Flaming)
پس از خشک شدن سالن، مرحله مهم شعله‌افکنی انجام می‌شود. در این روش با استفاده از شعله‌پاش‌های دستی یا گازی، کف سالن و دیواره‌ها تا ارتفاع 1.5 متری سوزانده می‌شوند. همچنین اطراف سالن تا شعاع 3 تا 5 متری نیز باید شعله‌افکنی شود تا هر گونه آلودگی سطحی یا تخم انگل‌ها از بین برود.
تجهیزات مورد نیاز:
- شعله‌پاش گازی یا نفتی
- کپسول ایمنی و تجهیزات محافظتی
-
ضدعفونی لوله‌های آبخوری
داخل لوله‌های آب ممکن است بیوفیلم تشکیل شود که محل مناسبی برای رشد باکتری‌ها است. بنابراین باید با محلول‌های مخصوص (مانند پراکسید هیدروژن یا ترکیبات کلردار) ضدعفونی شوند.
-
نصب مجدد تجهیزات
بعد از شست‌وشو و ضدعفونی کامل، تجهیزاتی که قبلاً شسته و خشک شده‌اند دوباره در سالن نصب می‌شوند. در این مرحله باید از سلامت تجهیزات (دانخوری‌ها، آبخوری‌ها، سیستم گرمایشی و تهویه) مطمئن شد.
-
آماده‌سازی بستر
برای بستر سالن معمولاً از پوشال چوب خشک و تمیز استفاده می‌شود. ضخامت مناسب بستر 3 تا 5 سانتی‌متر است. بستر باید به طور یکنواخت در کف سالن پخش شود تا رطوبت را به خوبی جذب کند و محیطی راحت برای پرندگان فراهم آورد.
-
گازدهی با فرمالدهید
آخرین مرحله ضدعفونی، گازدهی با فرمالدهید است که باید با دقت بالا و رعایت نکات ایمنی انجام شود.
روش اجرا:
ابتدا تمامی منافذ تهویه بسته شوند.
- ظروف آهنی حاوی پرمنگنات و فرمالین در نقاط مختلف سالن قرار داده شود.
- دمای سالن حدود 20 درجه و رطوبت حدود 65 درصد باشد.
- مدت زمان اثرگذاری گاز 48 ساعت است.
هشدار ایمنی:
فرمالدهید گازی بسیار سمی و تحریک‌کننده است. استفاده از ماسک ضدگاز، دستکش و لباس ایمنی در این مرحله الزامی است.
-
ضدعفونی محوطه و ورودی‌ها
محوطه بیرونی سالن نیز باید به خوبی شسته و ضدعفونی شود. مناطق خاکی بهتر است آهک‌پاشی شوند. همچنین در ورودی سالن و انبار دان، حوضچه‌های آهک یا ضدعفونی‌کننده قرار داده می‌شود تا کفش و وسایل نقلیه هنگام ورود ضدعفونی شوند.
تجهیزات اصلی مورد استفاده در ضدعفونی سالن مرغداری
- سم‌پاش دستی و موتوری (برای آفت‌کشی و ضدعفونی سطحی)
- دستگاه واترجت (شست‌وشوی کف و دیواره‌ها با فشار آب)
- شعله‌پاش گازی یا نفتی (از بین بردن آلودگی‌های سطحی)
- دستگاه مه‌پاش سرد یا گرم (پخش یکنواخت مواد ضدعفونی در سالن)
- ظروف فلزی مقاوم به حرارت (برای گازدهی فرمالدهید)
- لباس و تجهیزات ایمنی شامل ماسک، دستکش، عینک و چکمه
نکات کلیدی در فرآیند ضدعفونی سالن های مرغ داری
- تمام مراحل باید به ترتیب و با دقت اجرا شوند.
- زمان لازم برای آماده‌سازی کامل سالن حدود 2 هفته است.
- ورود افراد غیرمسئول به سالن تا پایان عملیات ضدعفونی ممنوع است.
- قرنطینه باید از روز اول تا پایان دوره پرورش رعایت شود.
- حتی کوچک‌ترین بی‌توجهی می‌تواند کل زحمات ضدعفونی را بی‌اثر کند.
جمع‌بندی مهمترین تجهیزات برای ضدعفونی سالن مرغداری
ضدعفونی و آماده‌سازی سالن مرغداری، نه تنها یک اقدام بهداشتی، بلکه یک سرمایه‌گذاری بلندمدت برای موفقیت در پرورش طیور است. استفاده از تجهیزات مناسب مانند سم‌پاش‌ها، شعله‌پاش‌ها، دستگاه‌های مه‌پاش و مواد ضدعفونی‌کننده قوی، در کنار رعایت اصول قرنطینه و بهداشت فردی پرسنل، می‌تواند تا حد زیادی از بروز بیماری‌های خطرناک جلوگیری کند.
با اجرای دقیق این مراحل، شما می‌توانید محیطی ایمن و سالم برای جوجه‌ها فراهم کنید، تلفات گله را کاهش و بهره‌وری اقتصادی واحد پرورشی خود را افزایش دهید.
منتشر شده توسط : نغمه تورنگ طلایی