تغذیه در دوره های مختلف زندگی طیور از جوجه گیری تا بلوغ
پرورش طیور، به ویژه جوجه‌ها، یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های دامپروری است که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، به ویژه در زمینه تغذیه می‌باشد. تغذیه اصولی طیور از همان روزهای ابتدایی نقش تعیین‌کننده‌ای در رشد، سلامت و بهره‌وری اقتصادی گله دارد.
برای دستیابی به بهترین نتایج، لازم است نیازهای تغذیه‌ای جوجه‌ها در مراحل مختلف رشد به‌طور کامل شناسایی و برآورده شود. در این مقاله از نغمه تورنگ طلایی، برنامه تغذیه‌ای گام‌به‌گام برای جوجه‌ها از لحظه تولد تا زمان بلوغ را شرح خواهیم داد.
بیشتر بخوانید: جایگزین کنجاله سویا در تغذیه طیور
اهمیت برنامه تغذیه‌ای مناسب برای جوجه‌ها
تغذیه اصولی جوجه‌ها تأثیر مستقیم بر سلامت و بهره‌وری نهایی گله دارد. دلایل اهمیت تغذیه مناسب را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:
- رشد سریع: رشد استخوان‌ها، ماهیچه‌ها و اندام‌های داخلی به مواد مغذی متناسب و کافی وابسته است.
- تقویت سیستم ایمنی: تغذیه اصولی به تولید آنتی‌بادی‌ها و مقاومت جوجه‌ها در برابر بیماری‌ها کمک می‌کند.
- پیشگیری از بیماری‌ها: کمبودهای تغذیه‌ای می‌توانند جوجه‌ها را مستعد بیماری‌های مختلف کنند.
- افزایش بازدهی: تغذیه متناسب باعث افزایش کیفیت گوشت یا تخم مرغ و بهره‌وری اقتصادی می‌شود.
اصول تغذیه جوجه‌های یک روزه
در روزهای اول زندگی، جوجه‌ها نیازمند تغذیه‌ای باکیفیت و متناسب هستند.
ویژگی‌های تغذیه مناسب برای جوجه‌های یک روزه:
- آب تازه و ولرم: آب تمیز باید همیشه در دسترس باشد. می‌توانید از محلول‌های الکترولیت و ویتامین‌ها برای تقویت جوجه‌ها استفاده کنید.
- غذای استارتر: این غذا باید حاوی پروتئین بالا (حداقل 22 درصد)، انرژی کافی، کلسیم، فسفر و ویتامین‌های ضروری باشد.
- دسترسی مداوم به غذا: جوجه‌ها در روزهای اول زندگی به‌دلیل سوخت و ساز بالا نیاز به دسترسی دائمی به غذا دارند.
بیشتر بخوانید: تغذیه جوجه یکروزه بوقلمون
برنامه تغذیه جوجه‌ها: از هفته اول تا بلوغ
هفته اول: آغاز رشد (روز اول تا هفتم)
در هفته اول، جوجه‌ها نیازمند تغذیه‌ای هستند که هم رشد اولیه را تضمین کند و هم به تقویت سیستم ایمنی کمک کند.
روز اول:
- فقط آب تازه و ولرم با افزودن ویتامین‌های محلول در آب
- در ساعات اولیه، نیازی به تغذیه جامد نیست.
روز دوم تا چهارم:
- استفاده از غذای استارتر با پروتئین بالا و مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر و روی
- ارائه مکمل‌های ویتامینی (A، D و E) برای تقویت ایمنی
روز پنجم تا هفتم:
- اضافه کردن سبزیجات تازه خردشده مانند اسفناج، گشنیز یا جعفری به غذای استارتر
- آب تازه و غذای استارتر همچنان باید به صورت مداوم در دسترس باشند.
هفته دوم: تنوع‌بخشی به تغذیه (روز هشتم تا چهاردهم)
در هفته دوم، نیازهای غذایی جوجه‌ها افزایش پیدا می‌کند و لازم است به تغذیه آن‌ها تنوع بیشتری داده شود.
روز هشتم تا دهم:
- ادامه مصرف غذای استارتر، اما افزودن غلات خردشده مانند گندم یا جو به جیره غذایی
- استفاده از پروبیوتیک‌ها برای بهبود سلامت روده و گوارش
روز یازدهم تا چهاردهم:
- افزایش تدریجی مقدار غلات در کنار غذای استارتر
- ارائه آب حاوی الکترولیت‌ها برای بهبود عملکرد متابولیکی
هفته سوم تا ششم: رشد سریع و تقویت بدن
این دوره به عنوان دوره رشد سریع شناخته می‌شود و تغذیه جوجه‌ها باید کاملاً پاسخگوی نیازهای بالای آن‌ها باشد.
- غذای رشد (Grower Feed): شامل پروتئین (18-20 درصد)، کلسیم و فسفر برای تقویت استخوان‌ها و افزایش حجم عضلات
- سبزیجات تازه و غلات: افزودن سبزیجات خردشده و غلات بیشتر به غذای جوجه‌ها برای افزایش تنوع غذایی
- مکمل‌های معدنی و ویتامینی: برای پیشگیری از کمبودهای تغذیه‌ای و افزایش مقاومت بدن در برابر بیماری‌ها
هفته هفتم تا بلوغ: آماده‌سازی برای بلوغ
در این مرحله، جوجه‌ها به تدریج به بلوغ نزدیک می‌شوند. غذای این دوره باید حاوی مواد مغذی خاصی باشد که به بلوغ آن‌ها کمک کند.
- غذای بلوغ (Finisher Feed): شامل پروتئین (15-18 درصد)، کلسیم بالا و ویتامین D برای تقویت استخوان‌ها
- مکمل‌های تغذیه‌ای: استفاده از مواد معدنی مانند سلنیوم و ویتامین‌های گروه B برای بهبود سیستم ایمنی و افزایش تولید انرژی
- مدیریت وزن: کنترل مقدار خوراک برای جلوگیری از چاقی یا کمبود تغذیه‌ای
بیشتر بخوانید: بهترین تغذیه مرغ گوشتی
تغذیه طیور بالغ
نیازهای غذایی طیور بالغ بسته به هدف پرورش (گوشتی یا تخمگذار) متفاوت است:
-
مرغ‌های تخمگذار:
- استفاده از جیره حاوی کلسیم بالا (3-4 درصد) برای تولید پوسته تخم مرغ با کیفیت
- افزودن ویتامین D به جیره غذایی برای جذب بهتر کلسیم
-
مرغ‌های گوشتی:
- جیره پرانرژی و پروتئین متوسط برای افزایش وزن بدون تجمع بیش از حد چربی
- استفاده از مکمل‌های تقویتی برای بهبود کیفیت گوشت
نکات کلیدی در تغذیه طیور
توجه به برخی نکات کلیدی می‌تواند تأثیر بسزایی در بهینه‌سازی تغذیه و سلامت طیور داشته باشد. در این بخش، این نکات را به طور کامل بررسی کرده‌ایم:
-
آب تازه و کافی: همیشه آب باکیفیت در دسترس باشد.
آب یکی از مهم‌ترین عوامل در تغذیه و بقای طیور است. عدم دسترسی به آب تازه و تمیز می‌تواند تأثیرات جدی بر رشد، سلامت و عملکرد طیور داشته باشد.
اهمیت آب در تغذیه طیور:
آب نقش حیاتی در هضم و جذب مواد مغذی ایفا می‌کند. طیور برای تنظیم دمای بدن و دفع مواد زائد به آب نیاز دارند.
ویژگی‌های آب مناسب:
دمای آب باید ولرم باشد، به ویژه در جوجه‌های یک روزه. در ضمن، آب باید عاری از آلودگی‌های میکروبی، شیمیایی و فیزیکی باشد.
مقدار مصرف:
طیور در شرایط عادی حدود دو برابر خوراک خود، آب مصرف می‌کنند. در دماهای بالا، مصرف آب افزایش می‌یابد؛ بنابراین، دسترسی دائمی به آب بسیار ضروری است.
-
تغییر تدریجی جیره: تغییرات غذایی باید به‌تدریج صورت گیرد تا از استرس تغذیه‌ای جلوگیری شود.
تغییر ناگهانی جیره غذایی می‌تواند موجب استرس در طیور و بروز مشکلات گوارشی شود. برای تغییر جیره باید برنامه‌ای تدریجی و اصولی دنبال شود:
دلایل تغییر تدریجی جیره:
سیستم گوارشی طیور به تغییرات ناگهانی حساس است و زمان نیاز دارد تا با جیره جدید سازگار شود. تغییر ناگهانی ممکن است باعث کاهش اشتها و رشد شود.
روش تغییر جیره:
تغییر جیره باید در طول یک هفته انجام شود. به عنوان مثال:
- روز اول تا سوم: 75 درصد جیره قدیمی + 25 درصد جیره جدید
- روز چهارم تا ششم: 50 درصد جیره قدیمی + 50 درصد جیره جدید
- روز هفتم: 25 درصد جیره قدیمی + 75 درصد جیره جدید
- روز هشتم: 100 درصد جیره جدید
نکته: تغییر جیره معمولاً در مراحل حساس رشد، مانند انتقال از غذای استارتر به غذای رشد یا غذای بلوغ، انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید: برنامه غذایی جوجه شترمرغ یکروزه
-
مدیریت دما: دمای مناسب محیط می‌تواند مصرف خوراک را بهینه کند.
دمای محیط تأثیر مستقیمی بر اشتها، مصرف خوراک و سلامت طیور دارد. مدیریت صحیح دما از استرس حرارتی و کاهش بهره‌وری جلوگیری می‌کند.
تأثیر دما بر تغذیه:
در دماهای بالا، طیور تمایل به کاهش مصرف خوراک دارند؛ این موضوع می‌تواند به کاهش رشد یا تولید تخم مرغ منجر شود. در دماهای پایین، طیور برای حفظ دمای بدن، انرژی بیشتری مصرف می‌کنند و ممکن است رشد آن‌ها کاهش یابد.
دمای مناسب در مراحل مختلف:
- جوجه‌های یک روزه: 32-35 درجه سانتی‌گراد (کاهش تدریجی هر هفته 2-3 درجه)
- طیور بالغ: 18-24 درجه سانتی‌گراد
راهکارهای مدیریت دما:
- در هوای گرم، استفاده از سیستم‌های خنک‌کننده مانند پنکه یا مه‌پاش
- در هوای سرد، استفاده از سیستم‌های گرمایشی مانند هیترها
- تهویه مناسب برای جلوگیری از افزایش رطوبت و تجمع گازهای مضر
-
استفاده از پروبیوتیک‌ها: برای تقویت سلامت گوارشی و جذب بهتر مواد مغذی
پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌های مفیدی هستند که به بهبود سلامت دستگاه گوارش و افزایش کارایی تغذیه کمک می‌کنند.
مزایای پروبیوتیک‌ها:
- بهبود تعادل میکروبی دستگاه گوارش و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های روده‌ای
- افزایش جذب مواد مغذی از خوراک
- تقویت سیستم ایمنی بدن طیور
منابع پروبیوتیک‌ها:
می‌توان از مکمل‌های تجاری پروبیوتیک در خوراک یا آب استفاده کرد. خوراک‌های تخمیری مانند ماست یا محصولات مشابه می‌توانند منبع طبیعی پروبیوتیک‌ها باشند.
میزان مصرف:
بسته به نوع محصول و دستورالعمل تولیدکننده، میزان مصرف متفاوت است. معمولاً پروبیوتیک‌ها به صورت روزانه یا هفتگی به آب یا خوراک اضافه می‌شوند.
بیشتر بخوانید: استفاده از افزودنی‌های تغذیه‌ای در دان طیور
جمع بندی
تغذیه اصولی و برنامه‌ریزی‌شده در تمام مراحل زندگی طیور، از روزهای ابتدایی تا بلوغ، نقش کلیدی در تضمین سلامت و بهره‌وری گله دارد. استفاده از مواد مغذی باکیفیت، مدیریت صحیح تغییرات جیره غذایی، تأمین آب تازه و کافی، تنظیم دمای محیط و بهره‌گیری از مکمل‌هایی مانند پروبیوتیک‌ها می‌تواند رشد بهینه، تقویت ایمنی و پیشگیری از بیماری‌ها را به دنبال داشته باشد. رعایت این اصول نه تنها هزینه‌های درمانی را کاهش می‌دهد، بلکه منجر به پرورش گله‌ای سالم، پرمحصول و اقتصادی خواهد شد که کیفیت بالای تولید گوشت و تخم مرغ را تضمین می‌کند.
منتشر شده توسط : نغمه تورنگ طلایی