شناخت نژادهای مرغ تخم گذار و چگونگی پیدایش آنها:

پیشینه ی مرغ تخم گذار مربوط به مرغ های جنگلی و وحشی می شود که مانند سایر پرندگان و ماکیان به منظور حفظ و تلاقی نسل خود در فصول مشخصی از سال تخم گذاری و از آنها مراقبت می کردند تا اینکه جوجه های آنها متولد شوند.

با گذشت زمان بشر ارتباط نزدیکی با این نوع پرنده برقرار نمود و به این نتیجه رسید که اگر شرایط زندگی و پرورشی این حیوان را بهبود ببخشد و همچنین با بهره گیری از روش های اصلاح نژاد و علوم ژنتیکی می توان میزان تولید تخم این پرنده (تخم مرغ) را به میزان قابل توجهی افزایش داد؛ از اینرو سالهاست که انسان با اصلاح کردن نژاد این حیوان توانسته نژادهای مختلفی را با امکان ظرفیت های بالا در تولید تخم مرغ را بوجود آورد و حداکثر بهره را از این حیوان ببرد.

بنابراین نژادهای مرغ به دو روش تقسیم بندی می شوند:

الف) تقسیم بندی بر اساس منطقه جغرافیایی

ب)تقسیم بندی بر اساس توان تولید

الف) تقسیم بندی بر اساس منطقه جغرافیایی

1_ نژاد مدیترانه ای

مرغ های مدیترانه ای دارای جثه ی کوچکی هستند و برای تخم گذاری مناسب هستند و از ویژگی های منحصر به فرد آن می توان به تولید بسیار تخم مرغ و کرج شدن بالا(حالتی که مرغ آماده خوابیدن بر روی تخم و تولید جوجه می شود)، تحمل وصبوری در برابر گرما و مقاومت نسبت به بعضی از امراض اشاره کرد و معروف ترین نژادهای مدیترانه ای شامل لگهورن مینورکا و آبی اندولسی می باشند

2_نژاد آسیایی

از این نژاد بیشتر برای تولید گوشت می توان بهره برد و از مهمترین آنها میتوان به برهما کوشین و لانگشان اشاره کرد

3_نژاد انگلیسی

این نژاد که از اختلاط دو نژاد آسیایی و مدیترانه ای بوجود آمده بیشتر گوشتی بوده و استعداد خوبی در تولید زیاد تخم مرغ را ندارد که در این بین نژادهای ساسکس، کورنیش و اورپینگتون معروف ترین نوع این نژاد هستند.

4_نژادهای آمریکایی

این نژادها نیز حاصل تلاقی نژادهای آسیایی و مدیترانه ای است و آنها را دومنظوره میدانند زیرا اکثر فاکتورهای یک مرغ گوشتی و هم مرغ تخم گذار را دارا می باشد و می توان از نژادهای پلیموت راک، وایاندوت، نیوهمشایر و جرسی بلاک به عنوان سرشناس ترین ها در این نژاد نام برد.

تقسیم بندی بر اساس توان تولید 

1_ نژاد سبک و تخم گذار شامل نژادهای مدیترانه ای

2_نژاد سنگین یا گوشتی شامل نژادهای انگلیسی

3_نژادهای دومنظوره شامل نژادهای آمریکایی و آسیایی

4_نژادهای زینتی

در تقسیم بندی بر اساس توان تولید از هیبرید های تجاری استفاده می شود و معمولا همان اسم تجاری به کار می رود؛ در ادامه به طور مختصر به معرفی برخی از مهمترین نژادهای مرغ تخم گذار می پردازیم.

1_ نژاد نیوهمشایر: این نژاد از مرغ های تخم گذار نخستین بار در نیوهمشایر آمریکا به چشم خورد و تخم آنها بزرگ و پوسته یقهوه ای رنگ دارد و ظاهر آنها ب پرهای قرمز(بلوطی قرمز)و پاها و منقار زرد متمایل به قهوه ای پوشیده شده و سن تخم گذاری آنها از 5 ماهگی شروع می شود.

2_ نژاد لگهورن: از معروف ترین نژاد های مرغ تخم گذار در دنیا می توان به نژاد لگهورن اشاره کرد که اصالت آن از منطقه ی لگهورن ایتالیاست و نوع خرمایی و سفید آن نظرات بیشتری را به سوی خود جلب کرده و سازگاری آنها در مناطق سردسیری بهتر است؛ برخی از ویژگی های آن سرعت رشد بالا و سن پایین بالغ شدن می باشد و میزان تولید آن در بعضی از انواع آن فراتر از 300 تخم در سال می باشد و تخم های نطفه دار این نژاد با ضریب بالاتری نسبت به دیگر نژادها به جوجه تبدیل شده و جوجه های آن به راحتی از تخم بیرون می آیند.

3_ پلیموت راک: یکی از زیبا ترین و قدیمی ترین نژآدهای آمریکایی است و علاوه بر تخم مرغ آن، گوشت لذیذی نیز دارد و نوع سفید آن مشهورتر است و میزان تولید سالانه تخم مرغ آنها حدود 190 عدد با وزن تقریبی 65 گرم است و شاخص ترین ویژگی این نژاد، تشخیص نوع نر و ماده آن در سنین جوجه ای می باشد

4_ نژاد مرندی: این نژاد که دارای اصالت ایرانی از شهرستان مرند است یکی از بهترین نژادهای تخم گذار ایران است و خصوصیات ظاهری آن، داشتن منقار خاکستری، ریش متوسط و قرمز رنگ، ساق های پردار و پنجه ی بی پر و پرهای سیاه اشاره کرد؛ سن بلوغ در مرغ های مرندی 6 ماهگی و توان تولیدی آنها بین 120 الی 150 عدد تخم در محیط روستایی و تعداد 180 عدد در محیط پرورشی مناسب می باشد.